پیشینه سنت های عزاداری
آل بویه و گسترش فرهنگ شیعه :
پس از روى کار آمدن آل بویه( 334 -447 ق) که به مذهب اهل البیت (ع) گرایش داشتند مراسم عزادارى امام حسین (ع) وارد مرحله ى نوینى شد و شیعیان و هواداران اهلبیت (ع) که بیشتر در محله «کرخ» بغداد ساکن بودند مراسم عزادارى را به صورت گسترده و علنى با خروج از مساجد و تکایا و راهپیمایى در خیابانها و میادین شهر انجام مى دادند. این مسأله که با ابراز احساسات شدید و گاهى ابراز تنفر از دشمنان خاندان اهل بیت (ع) و لعن آنها و خلفا همراه بود موجب تنش اجتماعى و تحرک اهل سنت بغداد مى گردید.(1)
همزمان آن در شرق جهان اسلام که مراسم عزادارى اهلبیت (ع) بیشتر رنگ سیاسى و صبغه ى مخالفت با دستگاه جابر و متعصب اموى و دست نشاندگان شان را با خود حمل مى کرد به شیعیان منحصر نمى شد. شهرهاى گوناگون خراسان آن روز چون بلخ، بخارا، غور، سبزوار، قم و کاشان را مى توان از کانونهاى اصلى تشیع شمرد اما عزاداری حسینى بدین شهرها اختصاص نداشت و مناطق گوناگون دیگر اعم از شیعه نشین و سنى نشین را پوشش مى داد.
عزادارى در خراسان و ایران آن روز نسبت به بغداد و اطراف آن با تولّاى بیشتر و تبرّاى کمتر صورت مى گرفت و نمى توانست علامت تشیع اعتقادى باشد و در واقع در بسیارى موارد نه تنها واکنش منفى اهل سنت را برنمى انگیخت بلکه موجب جذب اهل سنت به تولاى خالص اهل بیت سپس تشیع سیاسى و اعتقادى آنها مى گردید،(2)
اصل سنت «سینه زنى» در میان عربها رایج بوده و بعدها به صورت موجود درآمده است که با انتخاب نوحه هاى سنگین، حرکات دست بر سینه مى خورد. اینگونه عزادارى ابتدا به صورت فردى بوده و زمانى که سوگوارى علنى و گسترده شد- خصوصاً در زمان صفویه- به شکل گروهى درآمده است.(3)
-------------------------------------------------------------------------------------
یکى از مراسم عزادارى در میان شیعیان هندوستان، زنجیرزنى است. آنان با زنجیر و چوبهاى میخ دار بر پشت خود مى زنند و در پى زنجیرزدن، از بدن آنان خون جارى مى شود. بسیارى از شیعیان هند این عمل را ناپسند مى دانند و مرتکب آن نمى شوند در عین حالى که نسبت به حسین بن على (ع) اعتقاد کامل دارند،(4)
زنجیر زنى از هندوستان به ایران آمده است با این تفاوت که در ایران زنجیرزنى به صورت معمولى و بدون خونریزى است ولى در هندوستان بسیار وحشت آور است.
زنجیرزنى هندى که همراه با خونریزى است از سوى مراجع تقلید شیعه تحریم شده است. آیةالله سید محسن امین از اولین کسانى است که به این گونه اعمال اعتراض و آن را تحریم کرد. آیةالله سید ابوالحسن اصفهانى نیز فتوا به حرمت این گونه اعمال داد.
-------------------------------------------------------------------------------------
پاورقی:
1 :على اصغر فقیهى، آل بویه نخستین سلسله قدرتمند شیعه، بینا، 1366- پترچلکووسکى، تعزیه هنر بومى پیشرو ایران، ترجمه داوود حاتمى، تهران، انتشارات فرهنگى، 1367، ص 10 و 139، رسول جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، تهران، سازمان تبلیغات اسلامى، 1368، ج 1، ص 361
2 :عبدالمجید ناصرى داوودى، تشیع در خراسان، عمید تیموریان، مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى، 1378، ص 8 120 دیدگاهها (کنگره بینالمللى امام خمینى (ره) و فرهنگ عاشورا، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار، 1374، ص 9 258 رسول جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، قم، انصاریان، 1375، ج 1، ص 84 19 وج 2، ص 692
3 :موسیقى مذهبى ایران، ص 26
4 :همان، ص 378
با یه مطلب جدید به روزم. خواستم خبری داده باشم تا اگ دوس داری بیا یه سر دوست من.